Waarom ik kies voor duurzaam speelgoed (en jij ook zou moeten)
Eerlijk is eerlijk, ik was ook zo’n ouder die elke week wel iets nieuws kocht voor mijn kids. Tot ik doorhad dat we eigenlijk geld weggooiden aan troep die na een maand alweer kapot was. Duurzaam speelgoed veranderde dat compleet. Nu hebben we thuis houten blokken die al jaren meegaan, puzzels van gerecycled karton waar nog steeds mee gespeeld wordt, en speelgoed dat eigenlijk steeds interessanter lijkt te worden. Mijn dochter van 4 speelt nog altijd met dezelfde houten trein die ze op haar tweede kreeg – dat noem ik pas een goede investering! Het gekke is dat kinderen vaak meer hebben aan simpel, goed gemaakt speelgoed dan aan die flitsende plastic gadgets uit de reclame. Onderzoek wijst uit dat kids die spelen met natuurlijke materialen hun motoriek beter ontwikkelen. Dat zie ik thuis ook echt gebeuren. Plus, ik hoef niet meer elke week iets nieuws te kopen omdat het oude alweer stuk is.
Hoeveel plastic speelgoed gooi jij eigenlijk weg?
Vorige week ruimde ik de speelgoedkast op en schrok me dood. Drie vuilniszakken vol gebroken autootjes, poppen zonder armen en elektronisch speelgoed dat het allang had begeven. Wereldwijd maken we jaarlijks voor 40 miljard euro aan wegwerp-speelgoed. Dat zijn cijfers die je even moet laten bezinken! De meeste plastic speeltjes worden gemaakt in fabrieken aan de andere kant van de wereld, getransporteerd in grote schepen die CO2 uitstoten, en bevatten vaak chemicaliën die niet zo gezond zijn voor onze kids. Ftalaten, BPA – allemaal stoffen waarvan we eigenlijk niet willen dat onze kinderen ermee in aanraking komen. Een Nederlands kind krijgt gemiddeld 25 nieuwe speeltjes per jaar, maar gebruikt er maar een paar maanden mee. De rest? Verdwijnt in de kast en uiteindelijk in de vuilnisbak. Die microplastics komen terecht in ons eten en in de oceaan. Niet echt het erfgoed dat ik wil achterlaten voor mijn kinderen.
Zo herken je echt goed speelgoed in de winkel
Laatst stond ik in de speelgoedwinkel en dacht: hoe weet ik nu of dit spul echt duurzaam is? Want elke fabrikant roept tegenwoordig wel dat hun product milieuvriendelijk is. Ik ben geen expert, maar een paar dingen heb ik geleerd. Kijk naar labels zoals FSC voor hout – dat betekent dat de bomen verantwoord zijn gekapt. GOTS voor textiel is ook goed, en het CE-keurmerk zegt iets over veiligheid. Pak het speelgoed eens vast. Voelt het stevig? Zitten alle onderdelen goed vast? Zijn de hoeken niet scherp? Goede vraag om jezelf te stellen: zou mijn kind hier over 5 jaar nog mee willen spelen? Kwaliteitsmerken maken tijdloos speelgoed dat niet uit de mode raakt. Ze gebruiken vaak natuurlijke verven en materialen die veilig zijn, zelfs als je peuter er even op kauwt. Let ook op de verpakking – als het in drie lagen plastic zit, zegt dat wel iets over het merk. Vraag gerust advies in de winkel, veel verkopers weten heel goed welk speelgoed het langst meegaat.
Waarom hout nog altijd het beste is
Mijn zoon heeft een set houten bouwblokken van zijn opa gekregen – dezelfde set waar zijn vader ooit mee speelde. Dat zegt genoeg, toch? Hout gaat gewoon eindeloos mee als je er een beetje zuinig op bent. Het voelt lekker warm aan, ruikt natuurlijk, en wordt eigenlijk alleen maar mooier met de tijd. Moderne houten speelgoed is veel veiliger dan vroeger – geen scherpe randjes meer, geen giftige lak. Merken zoals PlanToys maken prachtig speelgoed van rubber-bomen die toch gekapt zouden worden. Grimm’s gebruikt alleen natuurlijke kleurstoffen die helemaal veilig zijn. Wat ik het mooiste vind: houten speelgoed laat meer ruimte voor fantasie. Een blokje kan alles zijn – een telefoon, een auto, onderdeel van een kasteel. Plastic speelgoed heeft vaak maar één functie, maar hout prikkelt de creativiteit. Daarom spelen kinderen er ook langer mee. Het is misschien wat duurder in aanschaf, maar per speeluur eigenlijk veel goedkoper.
Het leukste speelgoed kost helemaal niks
Weet je wat mijn kids het allerleukste vinden? Een grote kartonnen doos. Serieus! Vorige maand kregen we een nieuwe wasmachine, en die doos heeft wekenlang dienst gedaan als raket, huisje, auto, en weet ik wat nog meer. Kinderen hebben een fantastische gave om van alles speelgoed te maken. Keukenpotten worden drums, oude kleren zijn perfect voor verkleden, en met wat takjes en steentjes uit de tuin kun je de mooiste dingen bouwen. We maken thuis vaak zelf speelgoed van spullen die we anders zouden weggooien. Lege yoghurtpotjes worden rammelaars (doe er wat rijst in), oude sokken worden handpoppen, en van tijdschriften knippen we plaatjes voor collages. Mijn dochter vindt het geweldig om mee te helpen bij het maken. Ze leert er meteen van dat je niet alles hoeft te kopen, en dat hergebruiken eigenlijk best slim is. Vaak zijn dat ook de momenten dat we het meest lol hebben samen – gewoon aan de keukentafel knutselen met van alles en nog wat.
Hoe vertel je andere mensen over je keuzes?
Dit is best wel een dingetje. Familie en vrienden begrijpen het niet altijd als je zegt dat je minder speelgoed wilt. Vooral rond verjaardagen wordt het lastig. Oma wil graag iets leuks kopen, maar komt dan thuis met plastic prullaria die je eigenlijk niet wilt. Ik vertel tegenwoordig gewoon eerlijk waar we voor kiezen en waarom. De meeste mensen snappen het wel als je uitlegt dat het niet anti-cadeautjes is, maar pro-kwaliteit. We maken lijstjes met dingen die we echt kunnen gebruiken – houten puzzels, boeken, knutselspullen. Soms stel ik voor om samen iets te ondernemen in plaats van cadeautjes te geven. Een dagje naar de dierentuin of samen pannenkoeken bakken, dat zijn herinneringen die veel meer waard zijn dan het zoveelste plastic autootje. Mijn kids begrijpen het ook steeds beter. Ze zijn zelfs een beetje trots dat we bewuste keuzes maken. “Wij zorgen goed voor de aarde, mam,” zegt mijn zoontje dan. Dat doet me meer dan alle nieuwe speeltjes bij elkaar.
Wat ik mijn kinderen wil meegeven
Kijk, ik ben niet perfect en koop ook wel eens iets dat eigenlijk niet nodig is. Maar ik merk wel dat onze kleine planeet het steeds zwaarder heeft door al die troep die we produceren. Mijn kinderen groeien op in een wereld waar ze straks zelf keuzes moeten maken over wat ze kopen en hoe ze leven. Als ik ze nu al laat zien dat je kunt kiezen voor kwaliteit in plaats van kwantiteit, hoop ik dat ze dat meenemen naar later. Begin gewoon ergens. Ruil volgende keer het plastic autootje voor een houten variant. Ga eens kijken bij een speelgoedwinkel zoals Kleine Planeet waar ze gespecialiseerd zijn in duurzame spullen – je zult versteld staan van het prachtige aanbod! Laat je kinderen meedenken over waarom jullie bepaalde keuzes maken. Ze zijn vaak veel wijzer dan we denken. En vergeet vooral niet dat het allerleukste speelgoed vaak je eigen fantasie is. Daar kunnen ze hun hele leven plezier van hebben, en dat kost helemaal niks. De wereld die we achterlaten begint met de keuzes die we vandaag maken – ook bij het speelgoed dat we kiezen.
